Werkdruk en werkplezier
Werkdruk en stress zijn een belangrijke reden voor ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid. Een te hoge werkdruk is niet alleen hinderlijk en vaak ook schadelijk voor betrokkenen, maar kost bedrijven en organisaties ook veel geld als medewerkers door ziekte uitvallen. Uitval zorgt bovendien voor een negatieve spiraal omdat er meer druk op de ‘werkenden’ komt te staan. Daarnaast zorgen werkdruk en stress voor minder motivatie, minder productiviteit en kwaliteit en uiteindelijk vaak meer verloop van medewerkers.
Werkdruk in de Arbowet: psychosociale arbeidsbelasting
Werkdruk valt in de Arbowet onder het arbeidsrisico psychosociale arbeidsbelasting (PSA). Het gaat hierbij om arbeidsrisico’s die werkstress kunnen veroorzaken, zoals werkdruk en ongewenste omgangsvormen. Van deze verschillende vormen van PSA komt werkdruk het meest voor. De Arbowet verplicht werkgevers om binnen het eigen arbobeleid een beleid op te stellen en te voeren dat gericht is op het voorkomen en beperken van psychosociale arbeidsbelasting.
Wanneer is er sprake van werkdruk?
De Arbowet stelt dat er sprake is van werkdruk als een werknemer structureel niet kan voldoen aan de taakeisen. Hierbij kan je denken aan de (gevraagde) kwaliteit van het werk, de hoeveelheid werk en het werken onder hoge tijdsdruk of in een hoog tempo.
Werkstress is het gevolg van hoge werkdruk. De Arbowet omschrijft stress als volgt: stress is een toestand die als negatief wordt ervaren en die lichamelijke, psychische of sociale gevolgen heeft.
Geen norm voor werkdruk
In de Arbowet staat geen norm voor de maximale werkdruk opgenomen. Dat komt omdat mensen onderling sterk verschillen en dus ook de mate waarin zij werkdruk kunnen verdragen en ervaren.
Of iemand uiteindelijk stress ervaart heeft te maken met:
- kenmerken van het werk (taakeisen, organisatie van het werk, organisatiecultuur, etc)
- kenmerken van de persoon (zelfkennis, levensfase, competenties, gezondheid, etc)
- kenmerken van de werk-privésituatie (mantelzorg, etc)
Het gaat vaak om dingen in je werk die veel energie kosten. Het zijn als het ware ‘energienemers’. Maar werkstress kan ook worden veroorzaakt door een tekort aan dingen die juist energie opleveren. Denk daarbij bijvoorbeeld aan vormen van sociale steun (van de leidinggevende of collega’s ), autonomie (zelf je werk indelen en beslissingen nemen) en groei- en ontwikkelmogelijkheden binnen het werk. Dit worden ‘energiegevers’’ of ‘energiebronnen’ genoemd.
Of en in welke mate je stress ervaart van dingen in je werk, hangt voor een groot deel af van de balans tussen die ‘energiegevers’ en ‘energienemers’.
Optimaal stressniveau
Stress op het werk hoeft niet altijd negatief te zijn. Sterker nog: een bepaalde mate van stress zorgt voor uitdaging, activeert en verhoogt de prestatie. De meeste mensen presteren goed bij een gemiddeld stressniveau. We spreken dan van een optimaal stressniveau.
Te veel stress leidt echter tot overbelasting en lagere prestaties. De reserves raken dan op, mede omdat het niet meer lukt om voldoende rust en herstel te krijgen. Dit schaadt de gezondheid: er treedt oververmoeidheid op en mensen worden vatbaarder voor aandoeningen en ziekten. Aanhoudende hoge werkstress verhoogt de kans op allerlei psychische klachten, variërend van een depressie, overspannenheid tot aan burn-out.
De voordelen van werkplezier
Werkplezier versterkt de betrokkenheid, verhoogt de kwaliteit en productie, verlaagt faalkosten en het ziekteverzuim én heeft een positieve invloed op de klantgerichtheid. In plaats van de aandacht te richten op de stressbronnen in het werk (de ‘energievreters’), is het ook, of wellicht nog belangrijker, om extra aandacht te besteden aan aspecten die juist energie geven. Die het werkplezier versterken.
Wie wil er geen werkplezier? Alle medewerkers hebben baat bij een positieve, op groei en ontwikkeling gerichte benadering.
Kijk in bedrijven dus niet alleen naar de last die werkdruk geeft, maar bespreek vooral de voordelen van het ontbreken van (te) hoge werkdruk. Wat levert werkplezier de werknemer en werkgever op? En hoe zorg je samen voor zoveel mogelijk werkplezier? De focus ligt dan op wat jullie wél willen, in plaats van wat jullie niet willen. En juist dat leidt vaak tot samenwerking en constructief overleg.
Oh, indien het opvalt: in plaats van werkgeluk spreken wij liever over werkplezier. Met geluk op het werk is niets mis. De vraag komt wel op wat we onder geluk verstaan. En of dat ‘te managen’ is op het werk. Aan plezier op het werk kun je zelf in belangrijke mate een bijdrage leveren, het is minder groots en ongrijpbaar.
Onze dienstverlening
Wilms Arbeidsinspiratie is expert in het gedrag van mensen op het werk. Van de werkvloer tot aan de boardroom.
Oprichter en organisatiepsycholoog Danny Wilms is ook gecertificeerd als Arbeids- en Organisatiedeskundige en is daarmee conform de Arbowet de specialist op het gebied van psychosociale arbeidsbelasting (PSA), waaronder werkdruk en ongewenste omgangsvormen. Danny heeft 25 jaar ervaring op strategisch, tactisch en operationeel niveau als onderzoeker, adviseur of trainer/coach met het terugdringen van werkstress en het versterken van werkplezier. Ook heeft hij voor verschillende branches – samen met betrokkenen – het PSA beleid ontwikkeld. Waar nodig schakelt hij andere specialisten in uit zijn netwerk. Met dit netwerk kan Wilms Arbeidsinspiratie maatwerk regelen en ook grote projecten aan.
Branches, bedrijven, organisaties, teams en/of individuele medewerkers kunnen ons benaderen voor:
- het ontwikkelen en/of implementeren van beleid rondom werkdruk, ongewenste omgangsvormen en werkstress
- Onderzoek, advies of training bij problemen rondom werkdruk, ongewenst gedrag, werkstress of burn-out.
- Uitvoeren van PSA onderzoek in het kader van een risico-inventarisatie en evaluatie (RI&E)
- Onderzoek, advies of training om het werkplezier te versterken.
- Coaching (organisatie, directie, leidinggevenden, teams, medewerker) om beter om te gaan met werkdruk en stress en/of het terugkrijgen van werkplezier
Voorbeelden van uitgevoerde projecten
Zie voor een voorbeeld van onze expertise de 'Arbocatalogus_Minder_Werkstress_Meer_Werkplezier', die wij in opdracht van de grafimediabranche hebben opgesteld. Een arbocatalogus is als het ware een 'oplossingenboek' voor arborisico's. De arbocatalogus 'Minder Werkstress, Meer Werkplezier' is goedgekeurd door de arbeidsinspectie en is een praktisch naslagwerk met de beste oplossingen op het gebied van werkdruk, ongewenste omgangsvormen en werkstress.
Of bekijk de samenvatting_arbocatalogus_Minder_Werkstress_Meer_Werkplezier met als extra twee checklists voor medewerkers en het bedrijf, als eerste snelle indruk of er een probleem is en hoe je dit kunt voorkomen of beperken.
Bekijk hier hoe Wilms Arbeidsinspiratie KLM heeft ondersteund bij het inventariseren van werkdruk en stress (PSA) risico's, het formuleren van oplossingen en het implementeren van maatregelen.
Of hier hoe we bij de grootste Shell locaties in Nederland onderzoek hebben gedaan naar o.a. motivatieproblemen op de werkvloer en hebben ondersteund bij het optimaliseren van het personeelsbeleid.